KIRKPINAR YAĞLI GÜREŞLERİ

Bu yıl 661'ncisi gerçekleşecek Kırkpınar Yağlı Güreşleri, dünyanın en eski geleneksel sporlarından biridir.

Türkiye'nin 661 yıllık Kırpınar yağlı güreşi yakında turistlerin ilgisini çekecek. Her yıl düzenlenen spor etkinliğine ev sahipliği yapan şehir Edirne Belediye Başkanı, şehrin tarihi güreş sahasının yıl boyunca ziyaretçilere açık olup spor gösterilerine de tanıklık edebileceklerini duyurdu.

TARİHİ

Yağlı güreşi, eski Yunanlılarda ve Etrüsklerde görülmektedir. Etrüskler, Orta Asyadan Ege yoluyla İtalya'ya göçmüş bir Türk kabilesidir. Asyadan gelme Yunanlılar ise Turani olmamakla beraber Türklerle uzun yıllar komşuluk etmiş bir kavimdir. Dolayısıyla Etrüskler ve Yunanlılardan kalma eserlere bakıldığında bugünkü Türk güreşinin aynısını görürüz.

BİR BAŞKA KAYNAĞA GÖRE

Roma imparatoru Theodosius'un emriyle olimpiyat oyunları m. 393 ten sonra yapılmayınca, Yunan ve Rumların buluşu panayırlar eğlence ve spor gösterilerinin yapıldığı yerler olmuş. Türk güreşinin ise panayırlara yayılmaya başlaması 10. y.y. başından itibaren Tuna kıyılarında görünen Peçenek Türklerinin Rumeli'ye tamamen yerleşmesinden sonradır.

Peçenek Türkleri ile başlayan bu uygulama, Türkmenler'in batıya gelişiyle Oğuz töresinin etkisi altında Yunan-Rum panayırlarından farklı bir görünüm almış ve tarihi Kırkpınar panayırının güreşleri ortaya çıkmıştır.

Ancak Rumeli'de yapılan panayır güreşlerinde ve Osmanlıların açmış olduğu güreş okulu diyebileceğimiz Güreş Tekkelerinde ve Endarun'da okunan güreş dualarında Sarı Saltuk'un adının anılması büyük tarihi önem taşır. Sarı Saltuk bir alperen idi. Horasan'dan Anadoluya göç edip Amasya'ya yerleşen ve Babailik tarikatını yayan Baba İlyas Horasani'nin 'çar-ı yar' denilen dört halifesinden biriydi. Daha sonraları savaş nedeniyle bazı Türkmenler Sarı Saltuk'a bağlı olarak Rumeli'ye göç eder. Sarı Saltuk Bulgarların elinden Edirne'yi alıp oraya yerleşir ve 40 yıl kadar Edirne'de yaşar.

Sarı Saltuk, Rumeli Türkleri arasında güreşçi olarak bilinir. Bu bilgilerden Osmanlılar'dan 100 sene önce Edirne'yi Bulgarlardan almış Sarı Saltuk'un Edirne'ye 17 km Uzakta bulunan Kırkpınar panayırında ilk defa Türk güreşini yaptıran Türk olduğunu söyleyebiliriz.

İNSANLIĞIN SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASI

Avrupa’da düzenlenen ve Türkiye’nin 2008 yılında ilk defa katıldığı “Avrupalı Seçkin Destinasyonlar Ödülü‘nü kazanan Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali, 16 Kasım 2010 tarihinde de UNESCO’ nun ‘’İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi’ne dahil olmuştur.

Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali bir taraftan insanların yakınlaşması ve dayanışmasını sağlarken, diğer taraftan da bireylerin kendi kültürlerini tanımaları açısından önemli bir toplumsal işlevi yerine getirmektedir. Sarayiçi Kırkpınar Er Meydanı, Türkiye Başpehlivanı’nın belirlendiği tarihi bir yer olmakla birlikte, ülkenin bir çok yöresinden gelen ve başarılı olmayı hedefleyen pehlivanlar için kendini gösterme, hemde toplum içinde iyi bir yere sahip olma mücadelesini gerçekleştirdiği yerdir.